Bizimyol saytına istinadən ain.az xəbər verir.
Damarlarda sərtləşmə (ateroskleroz), xolesterol və digər maddələrin damarın divarlarında yığılması nəticəsində yaranan olduqca geniş yayılmış bir vəziyyətdir. Bu yığılma zamanla damarların daralmasına və qan axınının məhdudlaşmasına səbəb ola bilər. Həmçinin, damar divarında yaranan çatlama qan laxtalanmasını təşviq edərək ürək tutmasına səbəb ola bilər.
Bizimyol.info xəbər verir ki, ABŞ-da ürək xəstəlikləri hələ də ən böyük ölüm səbəbi olmasına baxmayaraq, halların təxminən 80%-i qarşısını almaq mümkündür. "Washington Post"a danışan kardioloq professor Eric Topol, ürək xəstəliklərindən qorunmaq üçün xəstələrinə verdiyi 10 elmi üsulu açıqlayıb.
Həm aerobik, həm də müqavimət məşqləri edin
Damarlarda sərtləşmədən qorunmaq və sağlam yaşlanmanı dəstəkləmək üçün ən təsirli tibbi müdaxilə hesab edilir. Fiziki fəaliyyət bədəndəki iltihabı azaldır. Araşdırmalar göstərir ki, həm aerobik, həm də güc məşqləri vacibdir, amma hər 4 amerikalıdan yalnız biri Amerikan Ürək Cəmiyyətinin hər iki aktivlik tövsiyəsini yerinə yetirir.
Həftədə ən az 150 dəqiqə orta dərəcədə fiziki aktivlik (yürüyüş, düz yerdə velosiped sürmək, rəqs etmək və ya bağçılıq kimi) və həftədə ən az iki seans güc məşqi etmək (bu ümumiyyətlə həftədə 60 dəqiqəyə bərabərdir).
Anti-iltihablı pəhriz tətbiq edin
Akdeniz pəhrizi kimi yüksək lifli və tərəvəz, meyvə və tam taxıllarla zəngin, əsasən bitki əsaslı pəhriz vücudun iltihabını azaldır və ürək-damar nəticələrini yaxşılaşdırdığı sübut edilib.
Omega-3 yağ turşuları ilə zəngin qidalar da iltihabı azaldan pəhrizin bir hissəsidir. Digər tərəfdən, qırmızı ət və çox işlənmiş qidalar pro-iltihablıdır və bunların istehlakı məhdudlaşdırılmalıdır.
Gündə bədən çəkisinin kilogramı başına 1,4 qramdan çox yüksək protein qəbulu da təcrübə modellərində iltihab və aterosklerozu təşviq etmək ilə əlaqələndirilir.
Sağlam çəkinizi qoruyun
Həddindən artıq çəki və ya piylənmə, ağ yağ toxumasının çoxluğunu göstərir. Bu cür toxuma ürək xəstəliyi riskini artırır, çünki iltihaba səbəb olan maddələri ifraz edən yağ hüceyrələrini saxlayır.
Yağsız bədən çəkisi, ən yaygın ürək ritmi anomaliyası olan atrial fibrilasiyadan qorunmağa da kömək edir.
Metabolik sindrom və prediyabeti bilin və bunlardan qaçının
Piylənmə ilə əlaqədar olaraq, qismən insulin müqaviməti və metabolik sindrom problemi ortaya çıxa bilər. Piylənməsi olan hər üç nəfərdən ikisində bu sindrom mövcuddur.
Metabolik sindrom, piylənməsi olmayan bir çox insanda, məsələn, təxminən 50 milyon amerikalıda mövcuddur.
Həm metabolik sindrom, həm də prediyabet ürək xəstəliyi riskini artırır. Çəki itkisi, fiziki fəaliyyət və optimal pəhrizlə qarşısı alına bilər.
Qan təzyiqinizi sağlam bir aralıqda saxlayın
Hipertansiyon, ürək xəstəlikləri üçün vacib risk faktorudur və yaşlandıqca çox yayılır. İdeal qan təzyiqi 120/80 mm Hg və ya daha aşağıdır. Lakin yaşlanma ilə bağlı, damarların sərtləşməsi səbəbindən sistolik qan təzyiqi ümumiyyətlə təxminən 130 mm Hg-ə qədər yüksəlir. Bu, yaygın olsa da, yenə də yüksək hesab edilir.
İdeal olaraq, hər kəs yüksək qan təzyiqi inkişaf etmədiyinə əmin olmaq üçün qan təzyiqini izləməlidir. Yüngül qan təzyiqi anomaliyaları adətən həyat tərzi dəyişiklikləri ilə düzəlir, lakin daha ciddi artımların müalicəsi üçün dərmanlar lazım ola bilər.
Genetik riskinizi öyrənin
İndi genetik koronar arter xəstəliyi riskinizi genetik testlər vasitəsilə müəyyən etmək mümkündür. "Poligenik risk tezliyi" olaraq bilinən bu metod, ürək xəstəliyi ilə əlaqəli olan bir çox DNA variantlarını göstərir.
Bu, ürək xəstəliyi üçün ailəvi modelinizdən fərqli olaraq, sizə yüksək və ya aşağı risk göstərə bilər. Yüksək poligenik risk tezliyinə sahib insanlar, xolesterolu aşağı salan dərmanlardan ən çox fayda görürlər.
Qan lipidlərinizi izləyin
Qan lipidləri, qan dövranında olan yağ tipləridir və bədənin enerji istehsalı, hüceyrə quruluşu və hormon istehsalı kimi bir çox həyati funksiyada rol oynayır.
Əsas lipid anomaliyası, aşağı sıxlıqlı lipoprotein (LDL) xolesteroludur və bu, ürək xəstəliyi riski yüksək olan insanlar üçün ciddi şəkildə yoxlanılmalıdır. Həyat tərzi dəyişiklikləri və dərmanlar LDL-nin azalmasına kömək edir. Risk nə qədər yüksək olsa, LDL-nin daha agresiv şəkildə aşağı salınması düşünülə bilər.
Ətraf mühitin çirklənməsinə məruz qalmanıza diqqət yetirin
Son illərdə hava çirkliliyi, mikroplastiklər və kimyəvi maddələrin iltihaba səbəb olan təsirləri haqqında çox şey öyrənilmişdir və bunlar daha yüksək ürək xəstəliyi riski ilə əlaqələndirilir. Bir tədqiqatda 300-dən çox şəxsin təxminən 60%-ində damar divarlarında mikroplastiklər və ya nanoplastiklər tapılıb.
Tədqiqatçılar plastiklərlə əlaqəli şiddətli iltihabi reaksiyaları və üç illik izləmə zamanı ürək krizi və ya insult riskinin 4-5 dəfə artdığını müəyyən ediblər.
Hava və suyun keyfiyyətinə diqqət yetirərək, filtrləmə və təmizləmə cihazları istifadə edərək, plastik su şüşələrindən və saxlanma qablarından daha az istifadə edərək, plastik istifadəsinə qarşı daha diqqətli olmaqla risk azaldıla bilər.
Siqaret çəkməyin
Siqaret çəkməyin koronar arter xəstəliyi üçün güclü risk faktoru olduğu və tamamilə qaçınılması lazım olduğu artıq yaxşı bilinməkdədir.
Yaxşı yatın
Yuxu sağlamlığını daha çox beyin və idrak funksiyalarla əlaqələndirsək də, yuxu rejimi və keyfiyyətinin daha az ürək xəstəliyi riski ilə əlaqəli olduğu barədə sübutlar var. Yuxu rejiminin müntəzəm olması, mümkün olduğu qədər bir rutinə bağlı qalmağı nəzərdə tutur və bunun faydası bədənimizin sirkadiyen ritmini qorumağa üstünlük verməsindən qaynaqlanır.
Yuxu apnesi, yuxu zamanı nəfəsin dayanıb başlaması anlamına gəlir və çox geşiş yayalıb, adətən isə fərq edilmir. Əgər yuxuda çətinlik çəkirsinizsə və ya yüksək səslə xorldamağınız varsa, bu barədə həkiminizlə danışın. Yuxu apnesi testi, yuxu zamanı oksigen doymasını yoxlamağı əhatə edə bilər. Bu, yuxu müayinəsi vasitəsilə və ya evdə, oksigen doymasını ölçən üzük və ya ağıllı saatlar və ya narahat nəfəs almanı hiss edən bədən hərəkəti algoritmələri istifadə edilərək kömək edilə bilər.
Qadir, Bizimyol.info
Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün ain.az saytını izləyin.
