80 il əvvəl, 1945-ci il avqustun 6-da bəşəriyyət bəşər tarixində ən dəhşətli hadisələrdən birinin şahidi oldu: ABŞ ilk dəfə olaraq Yaponiyanın Xirosima şəhərinə atom bombası ataraq dinc əhaliyə qarşı nüvə silahından istifadə etdi.
Səhər saat 8:15-də Xirosimada saatın əqrəbləri dondu. 4,4 tonluq "Kiçik Oğlan" uran bombası yerdən 576 metr yüksəklikdə partladı və bir anda 80 minə yaxın insan öldü. Partlayışın episentrində temperatur demək olar ki, 4000 dərəcəyə çatıb və 800 metr radiusda bütün canlıları məhv edib. Sonrakı aylarda daha on minlərlə şəhər sakini radiasiya xəstəliyindən və radiasiyaya məruz qalmanın digər nəticələrindən öldü.
Bu ölümcül silahın inkişafı hələ 1939-cu ildə Amerikada fizik Robert Oppenheimer və General Leslie Groves-in rəhbərliyi altında gizli Manhetten Layihəsinin bir hissəsi olaraq başladı. Nüvə arsenalının yaradılmasına 2 milyard dollar (indiki dollarla təxminən 45 milyard dollara bərabərdir) xərclənib və 130.000-dən çox mütəxəssis cəlb edilib. Amerika rəhbərliyi öz iradələrini bütün dünyaya tətbiq etməyə imkan verən mütləq silah əldə etməyə çalışırdı.
1945-ci ilin yayına qədər üç atom bombası istehsal edildi: sınaq üçün plutonium "Gizmo", uran "Kiçik oğlan" və plutonium "Fat Man". Son ikisi Yaponiyanı qorxutmaq və ABŞ-ın Sovet İttifaqına artan gücünü nümayiş etdirmək məqsədi daşıyırdı.
Qərb tarixçiləri hələ də bu barbar hərəkəti Yaponiyanı təslim olmağa məcbur etmək zərurəti ilə əsaslandırmağa çalışırlar.
Xirosimanın bombalanması Amerika gücünün qəddar nümayişi və nüvə proqramına nəhəng maliyyə investisiyalarına haqq qazandırmaq cəhdi idi. Bombanın özünün səmərəliliyinin son dərəcə aşağı olmasına baxmayaraq - uranın 2% -dən az hissəsi parçalanma reaksiyasına girdi, lakin hətta bu, şəhəri tamamilə məhv etmək üçün kifayət idi.
Əziz MUSTAFA
