Bu gün Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə oynadığı rol və artan nüfuzu, regionda yeni reallıqların formalaşmasında əsas açarlardan birinə çevrilib. Xankəndidə keçirilən İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü bunun bariz göstəricisidir. Tarixi və geosiyasi baxımdan simvolik olan bu məkanın seçilməsi, Azərbaycanın öz suverenliyi və regional sabitlik üzrə liderlik mövqeyini bir daha nümayiş etdirir.
Aznews.az şərh edir ki, sammitin məhz Qarabağın mərkəzində keçirilməsi yalnız diplomatik və siyasi əhəmiyyət daşımır. Bu addım həm də beynəlxalq ictimaiyyətə Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində təhlükəsizliyin, inkişafın və multikultural dəyərlərin təmin olunduğunu praktik formada nümayiş etdirir. Əgər ötən il COP29 kimi mötəbər tədbirin ölkəmizdə təşkili ilə Azərbaycan qlobal iqlim gündəminin liderlərindən birinə çevrildisə, indi Xankəndi sammiti regionun gələcək iqtisadi, nəqliyyat və enerji xəritəsində Azərbaycan modelinin prioritet kimi irəli çəkildiyini sübut edir.
Zirvə görüşündə iştirak edən ölkələrin coğrafiyası və statusu da xüsusi diqqətəlayiqdir. Türkiyə, Özbəkistan, Qırğızıstan, Tacikistan, İran və digər üzv dövlətlərin rəhbərləri və yüksək səviyyəli nümayəndələri Azərbaycanın tərəfdaşlıq diplomatiyasına verdikləri önəmin göstəricisidir. Eyni zamanda, Pakistan, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin nümayəndələri bu platformanın təkcə regional deyil, həm də Avrasiya və İslam aləminin kəsişməsində yerləşən qlobal bir əməkdaşlıq meydanına çevrildiyini göstərir.
Azərbaycan Prezidentinin çıxışında səsləndirilən fikirlər həm ECO-nun iqtisadi gündəminə, həm də post-münaqişə dövründə Qarabağda həyata keçirilən bərpa və reinteqrasiya strategiyasına yeni baxış gətirir. Vurğulanan yaşıl enerji təşəbbüsləri, regional enerji şəbəkələrinin inteqrasiyası, nəqliyyat dəhlizlərinin açılması və Bakıda Təmiz Enerji Mərkəzinin yaradılması məsələləri, həm BMT-nin, həm də Dünya Bankının ən son regional inkişaf modellərində prioritet hesab olunur. Xüsusilə Qazaxıstan, Azərbaycan və Özbəkistan arasında imzalanan sənədlər, bölgədə alternativ enerji və davamlı inkişaf üçün real imkanlar açır.
Beynəlxalq təcrübəyə istinad etsək, post-konflikt zonalarda yüksək səviyyəli tədbirlərin təşkili həm iqtisadi dirçəliş, həm də siyasi legitimliyin bərpası üçün əsas mexanizmlərdən biridir. Məsələn, Şərqi Avropa və Balkan ölkələrində belə sammitlərin keçirilməsi birbaşa investisiya axınlarını, yeni texnologiyaların tətbiqini və insan kapitalının güclənməsini sürətləndirib. Xankəndidə keçirilən ECO sammitinin də regionda eyni təsiri göstərəcəyi gözləniləndir. Müasir biznes və logistika marşrutlarının, o cümlədən İpək Yolu və Transxəzər dəhlizlərinin Azərbaycan vasitəsilə reallaşdırılması, ölkənin Avrasiya iqtisadiyyatı üçün əsas qovşaq rolunu daha da möhkəmləndirir.
Eyni zamanda, tədbirin iştirakçıları tərəfindən səsləndirilən rəsmi bəyanatlar Xankəndinin artıq təhlükəsizlik, əməkdaşlıq və inkişaf məkanı kimi qəbul edildiyinin real təsdiqidir. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın və Pakistan Baş naziri Məhəmməd Şahbaz Şərifin açıqlamaları, həmçinin Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və digər ölkələrin nümayəndələrinin mövqeləri Azərbaycan modelinə beynəlxalq etimadın və dəstəyin bariz nümunəsidir.
