ABŞ-ın Yuta ştatında aparılan araşdırma havanın çirklənməsi ilə beyin qanaması arasında mümkün əlaqənin olduğunu ortaya çıxarıb.
Xalqcebhesi.az xəbər verir ki, Utah Universitetindən neyrocərrah Dr.Robert Rennertin rəhbərlik etdiyi qrup havanın çirklənməsi ilə tanınan Wasatch Front bölgəsində beyin anevrizması ilə xəstəxanaya yerləşdirilən 70 xəstənin məlumatlarını araşdırıb.
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, bu xəstələrdə beyin qanaması hallarının hava çirkliliyi səviyyəsi pik həddə çatdıqdan sonra 3-6 ay artıb.
Ən güclü çirkləndiricilərə ozon, azot dioksidi, kükürd dioksidi, karbon monoksit və 2,5 mikrometrdən (PM2.5) kiçik hissəciklər daxildir.
Zamanla damar divarlarını zəiflədə bilər
PM2.5 kimi hava çirkləndiricilərinin bədəndə iltihaba səbəb olduğu, hüceyrə zədələnməsini artırdığı və DNT təmirini maneə törətdiyi məlumdur. Rennert və komandası qeyd edib ki, bu cür yığılmalar zamanla beyin damarlarının divarlarını zəiflədə, qanaxmaya səbəb ola bilər. Bununla belə, tədqiqatçılar tədqiqatın səbəbiyyət əlaqəsini sübut etmədiyini, sadəcə olaraq güclü bir əlaqə olduğunu vurğuladılar. Daha əhatəli və uzunmüddətli tədqiqatlara ehtiyac olduğu vurğulanıb.
Havanın çirklənməsi qlobal sağlamlıq təhlükəsidir
Dünyada havanın çirklənməsi ilə bağlı ölənlərin sayı hər il 8 milyona yaxınlaşır. Araşdırma, havanın çirklənməsinin təkcə beyin qanaması ilə deyil, həm də həddindən artıq istilərin ölümcüllüyünü artırmaq və COVID-19-un təsirlərini gücləndirmək kimi digər risklərlə də əlaqəli olduğunu vurğulayıb.
Tədqiqatın müəllifi Rennert, "Ümid edirik ki, bu tədqiqat havanın çirklənməsinin xalq sağlamlığı üçün təhlükəsini daha aydın göstərəcək və profilaktik tədbirlərə töhfə verəcək" deyib. O əlavə edib ki, ictimai nəqliyyatdan istifadə təşviq edilməli, gündəlik çirklənmə kvotaları sərtləşdirilməli və ekoloji tədqiqatlara daha çox maliyyə ayrılmalıdır.
Araşdırma npj Clean Air jurnalında dərc olunub.
Məryəm Quliyeva
