Azərbaycan qazının Suriyaya nəql olunması ilə bağlı yayılan məlumatlar regionda enerji diplomatiyasının konturlarını dəyişə biləcək mühüm bir geosiyasi hadisəyə çevrilmək potensialına malikdir.
Bu addım həm Azərbaycanın enerji ixrac strategiyasında yeni istiqamətlərin formalaşması, həm də Suriyanın enerji təminatında alternativ mənbələrə çıxış əldə etməsi baxımından önəmli mərhələdir.
Azərbaycan bu gün dünyanın etibarlı enerji təchizatçılarından biri kimi tanınır. Avropaya qaz nəqli ilə yanaşı, son illərdə Orta Şərq və Cənubi Asiya bazarlarına da çıxış imkanlarını araşdırır. Suriyaya qaz nəqli bu baxımdan Bakı üçün iki əsas strateji üstünlük yaradır: birincisi, Azərbaycan öz qazının ixrac coğrafiyasını genişləndirərək enerji bazarındakı payını artırır; ikincisi, Suriya kimi illərlə müharibədən əziyyət çəkmiş ölkə ilə yeni əməkdaşlıq formatı quraraq regional təsir imkanlarını genişləndirir. Bu, Azərbaycanın neytral, əməkdaşlığa açıq diplomatiyasının növbəti praktik nəticəsidir.
Digər tərəfdən, Suriya bu layihədən enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması baxımından ciddi şəkildə bəhrələnə bilər. İllərlə davam edən müharibə infrastrukturun dağılmasına, enerji istehsalının dayanmasına və əhalinin elektrik çatışmazlığı ilə üz-üzə qalmasına səbəb olub. Azərbaycan qazının bu bazara daxil olması Dəməşq üçün həm iqtisadi dirçəliş, həm də sosial sabitlik baxımından yeni nəfəs ola bilər. Eyni zamanda, bu layihə Suriyanın bəzi bölgələrində həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə və iqtisadi fəallığın artmasına səbəb ola bilər.
Bu enerji əməkdaşlığının daha geniş geosiyasi kontekstdə nəticələri də nəzərəçarpacaqdır. İran, Rusiya və Türkiyənin Suriya üzərində fərqli maraqları fonunda Azərbaycanın neytral mövqeyindən irəli gələn enerji təklifi kompromis sahəsi yarada bilər. Bakı bu addımı ilə siyasi yox, iqtisadi əməkdaşlığı prioritetləşdirdiyini göstərir. Bu da Azərbaycanın “enerji körpüsü” missiyasını daha da möhkəmləndirir.
Ümumilikdə, Azərbaycan qazının Suriyaya nəqli həm iqtisadi, həm humanitar, həm də diplomatik baxımdan hər iki tərəf üçün faydalı bir mexanizmdir. Əgər texniki və logistik maneələr aşılarsa, bu layihə regionda enerji inteqrasiyasına yeni təkan verə bilər və Azərbaycanın Cənubi Qafqazdan Orta Şərqə uzanan strateji enerji xəritəsində mühüm mərkəzə çevrilməsinə şərait yaradar.
Züriyə Qarayeva
