2025-ci ilin ilk yarısında Azərbaycanın karbamid ixracı diqqətçəkən dərəcədə artaraq 92,4 milyon ABŞ dollarına çatıb. Bu göstərici ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 75,7 faiz çoxdur. Məlumat İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin yaydığı “İxrac İcmalı”nın iyul sayında yer alıb. Ümumilikdə isə bu ilin yanvar-iyun aylarında Azərbaycanın qeyri-neft sektoru üzrə ümumi ixracı 1,8 milyard ABŞ dolları təşkil edib ki, bu da ötən illə müqayisədə 9,9 faiz artım deməkdir. Bu dinamika, xüsusilə karbamid məhsulunun ixracında müşahidə olunan kəskin artım ölkənin sənaye potensialının və ixrac imkanlarının genişləndiyini göstərir.
Karbamid – digər adı ilə karbamit və ya sənaye terminologiyasında daha çox istifadə edilən “urea” – kimyəvi birləşmə olub (NH₂)₂CO formuluna malikdir və ən çox istifadə olunan azot gübrələrindən biridir. O, azot tərkibli maddə kimi kənd təsərrüfatında əhəmiyyətli yer tutur və torpağın məhsuldarlığını artırmaq üçün geniş miqyasda tətbiq olunur. Karbamid bitkilərin sürətli böyüməsini təmin etməklə yanaşı, həm də torpaqda mikroorqanizmlərin fəaliyyəti üçün əlverişli mühit yaradır. Bununla yanaşı, karbamid yalnız kənd təsərrüfatında deyil, həm də plastik, yapışqan, dərman, tekstil, kosmetika, heyvan yemi sənayesi və avtomobil sektorunda, xüsusilə dizel mühərriklərdə emissiyanın azaldılması məqsədilə istifadə olunur (məsələn, AdBlue məhsulunun əsas komponentidir).
Azərbaycanın karbamid ixracını artırması bir neçə müsbət nəticə doğurur. Birincisi, bu məhsulun dünya bazarlarında rəqabət qabiliyyətli olması ölkəyə xarici valyuta axınını artırır və tədiyə balansını yaxşılaşdırır. İkincisi, yerli istehsalın genişlənməsi ilə ölkədə məşğulluq səviyyəsi artır, sənaye zonalarının inkişafı sürətlənir. Üçüncüsü, qeyri-neft sektorunun ixracda payının artması iqtisadi diversifikasiya baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bu, ölkənin neft gəlirlərindən asılılığını azaltmağa və iqtisadi dayanıqlığını artırmağa kömək edir.
Qeyd edək ki, Azərbaycanın karbamid istehsalı əsasən Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında yerləşən “SOCAR Carbamide” zavodunda həyata keçirilir. Bu müəssisə ildə təqribən 650-700 min ton karbamid istehsal gücünə malikdir və məhsulun böyük bir hissəsi ixraca yönəldilir. Zavod həm daxili tələbatı ödəməyə, həm də regional bazarlarda möhkəm yer tutmağa qadirdir. Azərbaycan karbamid məhsulunu əsasən Türkiyə, Gürcüstan, Ukrayna, Rumıniya, Bolqarıstan, İtaliya və digər Avropa ölkələrinə ixrac edir.
