Çin hökuməti doğum səviyyəsinin kəskin azalması və əhalinin sürətlə qocalması fonunda doğum artımını stimullaşdırmaq üçün yeni sosial proqramlar həyata keçirməyə başlayıb.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "euronews.com" nəşri "Sinxua" agentliyinə istinadən məlumat yayıb.
Ən son qərara əsasən, 2022-2024-cü illərdə doğulmuş hər bir uşaq üçün ailələrə ildə 3600 yuan (təxminən 500 dollar) məbləğində subsidiya veriləcək. Bu vəsait vergidən azaddır və dövlət tərəfindən birbaşa ödənilir. Üstəlik, yerli idarələr öz imkanlarına uyğun olaraq əlavə ödənişlər də edə bilərlər.
Çinin dövlət mediası və beynəlxalq iqtisadi mənbələrin yazdığına görə, bu addım təxminən 20 milyon ailəni əhatə edəcək. Məqsəd sadəcə doğum artımını deyil, həm də gənc ailələrin alıcılıq qabiliyyətini gücləndirməkdir.
Tək uşaq siyasətindən imtina edilib
Çində əhalinin artımı uzun müddət sıx nəzarət altında olub. 1970-ci illərdən başlayaraq "tək uşaq siyasəti" tətbiq olunub, bu isə 2015-ci ilə qədər davam edib. Lakin həmin ildən sonra hökumət əvvəlcə ikinci, 2021-ci ildə isə üçüncü uşağa da icazə verərək siyasətini yumşaltmağa başlayıb. Eyni zamanda, dövlət ailə planlaşdırması ilə bağlı qanunlara da dəyişiklik edib.
Mütəxəssislər bildirir ki, bu dəyişikliklər gecikmiş addımlardır. Xüsusilə şəhərlərdə yaşayan ailələr artıq az uşaqla yaşamağa öyrəşib və yalnız iqtisadi təşviqlər bu vərdişləri dəyişə bilər. Çin Xalq Bankı hələ 2021-ci ildə bəyan edib ki, əgər indi insanlar istəsələr də uşaq sahibi ola bilmirsə, sabah heç istəməyəcəklər.
Sürətli qocalma və azalan doğumlar
Əhalinin azalması Çini ciddi iqtisadi risklərlə qarşı-qarşıya qoyur. 2022-ci ildə ölkənin əhalisi 850 min nəfər azalıb və bu, 1961-ci ildəki kütləvi aclıq dövründən bəri ilk belə göstəricidir. Həmin ildə doğum səviyyəsi son 70 ilin minimumuna enib. Hazırda ölkədə 60 yaşdan yuxarı insanların sayı 310 milyona çatıb. BMT ekspertləri bildirir ki, 2050-ci ilə qədər Çin əhalisi 109 milyon nəfər azalacaq. Bu isə əvvəlki proqnozlardan üç dəfə artıqdır və uzunmüddətli perspektivdə əmək bazarında çatışmazlıqlara, iqtisadi tənəzzülə və sosial sistemlərə təzyiqin artmasına səbəb ola bilər.
Yeni sosial infrastruktur planı
Doğumu stimullaşdırmaq üçün Çin hökuməti yalnız maddi yardım göstərməklə kifayətlənmir. 2025-ci ildən etibarən ölkə üzrə pulsuz məktəbəqədər təhsil proqramının mərhələli şəkildə tətbiqinə başlanacaq. Eyni zamanda, 3 yaşadək uşaqlar üçün uşaq bağçalarının sayı artırılır və valideynlərin iş-ailə balansını təmin etmək üçün sosial infrastruktur gücləndirilir.
Beləliklə, Çin rəhbərliyi demoqrafik tənəzzülə qarşı yalnız qanun dəyişiklikləri ilə deyil, həm də real iqtisadi və sosial dəstək mexanizmləri ilə cavab verir. Amma bu səylərin nə dərəcədə effektiv olacağını zaman göstərəcək. Çünki gənc çinlilər arasında "uşaqsız həyat" düşüncəsi artıq sadəcə seçim deyil, çox zaman iqtisadi zərurətə çevrilib.
