"Köhnə küçələrdə unudulan səslər, dəniz kənarında qumluqlarda itirilən izlər... Azərbaycanın unudulmaq üzrə olan uşaq oyunlarının hər biri, əslində, əcdadlarımızın bizə qoyduğu canlı strategiya dərslərini daşıyır.
Bu dəfə diqqətimizi daha az oynanılan, lakin heç də az əhəmiyyətli olmayan oyunlara - "Səndə-məndə", "Dizədöydü" və "Cövkən" kimi ənənəvi əyləncələrə yönəldirik.
Bəs bu uşaq oyunu gələcək döyüşçülərə hansı keyfiyyətləri qazandırır:
Oyunun qaydalarına əsasən yalnız dizə vurmaq icazəlidir (digər bədən hissələrinə toxunmaq qadağandır), əsir düşən oyunçu oyundan çıxır, komanda lideri ("Dədə") ən sona qədər oynayır. Gəlin bu sadə qaydaları olan uşaq oyununun onların fiziki inkişafında hansı dərin izləri qoyduğunu araşdıraq:
Bəzi hallarda bu oyun zurna və nağara sədaları altında müşayət olunub. İndi isə bu oyunun uşaq və yeniyetmələrin döyüş hazırlığındakı əhəmiyyətinə diqqət yetirək:
- çaparla yanaşı atlarda bu oyun vasitəsilə gələcək döyüş meydanındakı manevrlərə hazır olurdu.
2019-cu ildə Şəkidə ilk beynəlxalq festivalı keçirilmiş "Çövkən yalnız idman deyil, köçəri türk mədəniyyətinin canlı abidəsidir. Bu oyun vasitəsilə əcdadlarımız nəsillərə komandada həmrəylik ruhunu və döyüş meydanında sürətli qərarvermə bacarığını öyrətmişdir. Bu gün onu dirçəltmək - milli döyüş ənənələrimizi yaşatmaq deməkdir.
Azərbaycanın ənənəvi oyunları - nəsillərin yaddaşında qalan canlı təlim metodlarıdır. "Səndə-məndə", "Dizədöydü" və "Çövkən" kimi oyunlarımız, əslində, əcdadlarımızın bizə qoyduğu döyüşçülük dərsliyinin parçalarıdır.
Yaşar Qənbəroğlu
MİA.AZ
