Ajans.az "Science Daily"yə istinadən xəbər verir ki, açıq yaşayış yerlərində olan şimpanzelər hələ də qida üçün ağaclara güvənirlər və onlardan asılıdırlar. Bu da onu göstərir ki, ilk insanın əcdadları ikiayaqlılığı təkcə yerdə deyil, həm də ağacların zirvələrində gəzərkən inkişaf etdirmiş ola bilər. Atalarımızın nə vaxt və nə üçün ağaclardan enib iki ayaq üstə gəzməyə başladığı hələki məlum deyil. İkiayaqlı yeriyə bilən bir çox erkən homininlər də dırmaşmağa uyğunlaşmışdı və iqlim dəyişikliyinin meşələri savanna-mozaika adlanan açıq, quru meşəliyə çevirməsi və homininləri yerə sövq etməsi haqqında fosil sübutlarımız yoxdur. İndi müasir şimpanzelər üzərində aparılan bir araşdırma boşluqları doldurmağa kömək edə bilər. Tanzaniyanın İssa vadisində şimpanzeləri müşahidə edən elm adamları göstərdilər ki, savanna-mozaikada yaşamasına baxmayaraq, onlar tez-tez qida üçün ağaclara dırmaşırlar və bu, erkən homininlərin niyə ağaclara uyğunlaşmalarını davam etdirdiklərini potensial olaraq izah edir. "Onilliklər ərzində ikiayaqlılığın ağaclardan endiyimizə və açıq savannadan keçməyimizə görə yarandığı güman edilirdi",- dedi "Maks Plank" Təkamül Antropologiya İnstitutundan Dr Rhianna Drummond-Clarke, Ekologiya və Təkamüldə Sərhədlərdə məqalənin aparıcı müəllifi. "Burada biz onu göstəririk ki, kölgəlik ərazidə təhlükəsiz və effektiv şəkildə gəzməyin böyük, yarı ağaclı meymun üçün hətta açıq yaşayış mühitində də çox vacib ola bilər. Quruda deyil, ağac canlısına uyğunlaşma insan nəslinin erkən təkamülünün formalaşmasında əsas rol oynaya bilər",- o əlavə etdi. İssa Vadisi çay sahillərini əhatə edən az miqdarda qalın meşə ilə açıq meşəlik arasında bölünür. Şimpanzelər daha çox yem təklif edən quru mövsümdə meşəlikdə daha çox yem əldə edirlər. Onların yaşayış yerləri və qidalanma şəkilləri bəzi erkən homininlərinkləri ilə bənzərdir. "Bizim əvvəlki araşdırmamız göstərdi ki, meşələrdə yaşayan şimpanzelərlə müqayisədə, İssa Vadisi şimpanzelər ağaclarda hərəkət etmək üçün eyni dərəcədə vaxt keçirdilər. Savanna-mozaikalar daha seyrək yayılmış ağaclarla xarakterizə olunur, ona görə də biz fərz etdik ki, ağacda səmərəli yem toplamağa uyğunlaşmanın faydalı olacaq",- deyə vurğuladı Durmmond-Clarke. Tədqiqatçılar quraqlıq mövsümündə İssa icmasının yetkin şimpanzelərini izləyib, onların ağaclarda necə qidalandığını və orada nə yediklərini müşahidə etdi. Ağacların ölçüsü, hündürlüyü və forması, həmçinin budaqların sayı və ölçüləri d qeydə alındı. İssa şimpanzeləri əsasən meyvə, ardınca yarpaq və çiçəklərlə qidalanırdılar. Budaqların uclarında tapılan qidaları əldə etmək çətinlik yaradırdı, ona görə də şimpanzelərin onlara təhlükəsiz şəkildə çatmaq üçün bacarıqlı alpinistlər olması lazım idi. Onlar daha böyük olan və daha çox yemək olan ağaclarda daha uzun müddət yem axtarırdılar. Ən uzun yem axtarma seansları və daha incə terminal budaqları ilə hərəkət etmək üçün ən xüsusi davranışlar çoxlu yemək təklif edən böyük açıq tacları olan ağaclarda görüldü. Nisbətən böyük olduqları üçün şimpanzelər ağacların içərisində nazik budaqlara dırmaşçadan, onların altından asılaraq və ya dik durub əlləri ilə yaxınlıqdakı budaqlardan yapışaraq hərəkət edirlər. Bu "təhlükəsiz" davranışlar ənənəvi olaraq sıx meşədə yem axtarma ilə əlaqələndirilsə də, bu onların Savanna-mozaikada yemək axtaran şimpanzelər üçün də vacib olduğunu göstərir. "Biz düşünürük ki, bizim ikiayaqlı şəkildə yerişimiz açıq yaşayış mühitinə keçdikdən sonra da ağaclarda təkamül etməyə davam etdi. Böyük meymunlar üzərində aparılan müşahidə tədqiqatları göstərir ki, onlar yerdə bir neçə addım yeriyə bilirlər, lakin ağaclarda çox vaxt ikiayaqdan istifadə edirlər. Meyvə yeyən, yarı yerüstü homininlərin açıq mühitdə sağ qalması üçün həyati önəm daşıyırdı",- Durmmond-Clarke bildirib. Bununla belə, tədqiqatçılar deyirlər ki, bu fikri sınamaq üçün çoxlu fosil dəlillərinə və daha çox araşdırmaya ehtiyacımız var. Drummond-Clarke xəbərdarlıq etdi: "Bu tədqiqat yalnız quru mövsümdə yem axtarma davranışına baxdı. Bu nümunələrin rütubətli mövsümdə qalıb-qalmadığını araşdırmaq maraqlı olardı". Mənbə: Materiallar Frontiers tərəfindən təmin edilmişdir .
