Gərginlik hiss etmək xüsusən son tarix yaxınlaşdıqda və ya çətin tapşırıqla qarşılaşdıqda təbii haldır. Lakin stressin xroniki hal alması həm fiziki, həm də emosional sağlamlığa ciddi təsir göstərə bilər.
İş yeri stresə səbəb olan əsas tələblər və təzyiqlərlə yanaşı, onu azalda biləcək struktur və sosial resursların da mərkəzidir. Normadan artıq iş yeri stressi məhsuldarlığı azaldır və həm işçilər, həm də işəgötürənlər üçün mənfi nəticələr doğurur.
Valyuta.az xəbər verir ki, iş yeri stresinin əsas səbəbləri müxtəlif sahə və vəzifələrə görə dəyişsə də, aşağıdakı amillər ümumi olaraq tanınır:
yüksək iş yükü
ixtisarlar
ciddi son tarixlər
uzun iş saatları
uzaq məsafəyə gündəlik yol
iş yoldaşları ilə münaqişələr
qeyri-müntəzəm iş qrafiki
İş yeri stressini minimuma endirmək
Stressdən tamamilə azad bir iş tapmaq mümkün olmasa da, onunla necə mübarizə aparmağı öyrənmək mümkündür. İş günündə qısa fasilələr almaq və musiqiyə qulaq asmaq streslə mübarizədə faydalı ola bilər. Eyni zamanda, iş saatlarından kənarda işlə bağlı e-poçtlardan uzaq durmaq da vacibdir.
Gülmək stressi azaltmaqla yanaşı, bədənin oksigenlə təminatını artırır və əzələləri rahatlaşdırır. Əksinə, əsəb və narahatlıq ürək, immun sistemi və beyin sağlamlığı üçün zərərlidir.
Vaxtın düzgün idarə olunması
Həftəyə işlərin prioritet siyahısını hazırlamaqla başlamaq məhsuldarlığı artırır. Tapşırıqları əhəmiyyət sırasına görə planlaşdırmaq və təxirəsalmalara qarşı konkret vaxt blokları təyin etmək effektiv nəticə verir. İş gününə tələskənlik və panika ilə başlamaq bütün günü mənfi təsir altına alır.
Münaqişələrdən uzaq durun
İş yerində münaqişələr emosional gərginlik və sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Qeyri-rəsmi dedi-qodulardan uzaq durmaq, neqativ insanlarla məsafə saxlamaq tövsiyə olunur.
Rahat iş mühiti yaradın
Ofisdəki səs-küy və ya narahat oturacaq belə, xırda qıcıqlanmalar yarada bilər. Rahat və səssiz bir iş yeri yaratmaq işə diqqəti artırır və stresin qarşısını alır.
İş və şəxsi həyat arasında balans yaradın
Daim iş rejimində olmaq tezliklə yanmağa (burnout) səbəb ola bilər. E-poçtların yoxlanılması və zənglərin cavablandırılması üçün konkret saatlar təyin etməklə şəxsi və iş həyatını ayırmaq vacibdir.
Dəstək şəbəkəsi qurun
Etibar etdiyiniz dostlar və ailə üzvlərindən ibarət bir dəstək şəbəkəsi stresin idarəsində böyük rol oynayır. Çətin anlarda güvəndiyiniz insanlarla söhbət etmək daxili gərginliyi azaldır.
Özünüzə zaman ayırın
Yuxu, film izləmək, sevdiyiniz yeməkləri yemək, idmanla məşğul olmaq və ya sizi xoşbəxt edən digər fəaliyyətlərlə məşğul olmaq işdən yaranan streslə mübarizədə faydalıdır.
Rahatlanma və nəfəs məşqləri
Meditasiya və dərin nəfəs alma məşqləri sakitləşməyə və daxili tarazlığı bərpa etməyə kömək edir.
Neqativ düşüncələrdən uzaq durun
Uzun müddət davam edən stress zamanı neqativ düşüncələrə meyl artır. Belə düşüncələrə avtomatik reaksiya verməkdənsə, onlara müşahidəçi kimi yanaşmaq və emosiyaları idarə etmək tövsiyə olunur.
İş yerində stress aşağıdakı əlamətlərlə özünü göstərə bilər:
enerji azlığı və ya tez yorulma
əzələ gərginliyi və ya baş ağrısı
yuxusuzluq
iştah dəyişiklikləri
həzm problemləri
sürətli ürək döyüntüsü
tərləmə
sosial təcrid
marağın itməsi
aşağı özünəinam
depressiya və ya narahatlıq
Təşkilati səviyyədə yanaşma vacibdir
İş yerində stressin əsas səbəbləri arasında rol vəzifələrinin qeyri-müəyyənliyi, vəzifə artımının olmaması, təlim çatışmazlığı və iş yerində qeyri-sabitlik göstərilir. Menecerlərin tələbkar və dəstək göstərməyən davranışları əlavə stress yaradır. Əksinə, müsbət sosial mühit və komanda ruhu stresin qarşısını ala bilər.
İş yerində stresslə mübarizə yalnız fərdi yanaşma ilə həll edilə bilməz. Bu, daha çox təşkilati səviyyədə aparılmalı olan bir prosesdir. Əks halda, stresslə mübarizə sadəcə yaranmış problemi müvəqqəti ört-basdır etməkdən ibarət olar.
Sərvanə Rəmixanova
