Bəzən heç bir səbəb olmadan dərinizi qaşımaq və ya sızanaqları sıxmaq istəyi hiss edə bilərsiniz. Bununla belə, bir insan daim dərisi ilə bir şey etmək üçün obsesif bir istək hiss edirsə, məsələn, cızıqlanma pozuntuları, səpgilər və ya yaralar, bu davranış dermatilomaniyanın əlaməti ola bilər. Bu vəziyyət nədir, niyə baş verir və nəyə səbəb ola bilər?
Editor.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı dermatoloq Daria Novikova deyib ki, dermatillomaniya və ya nevrotik ekskoriasiya, insanın müntəzəm olaraq dərisini zədələdiyi, məsələn, sızanaqları cızmaq və ya sıxmaq və bu hərəkətləri idarə edə bilmədiyi bir psixi pozğunluqdur:
“Bu, obsesif düşüncələr, şəkillər və ya ideyalarla xarakterizə olunan obsesif-kompulsiv spektr pozğunluğunun (OKB) bir hissəsidir. 48-68% hallarda dermatilomaniyanın səbəbi depressiya, bipolyar pozğunluq və distimiyadır (xroniki depressiv əhval-ruhiyyə). Digər hallarda vəziyyət fobiya, panik pozğunluqlar və hipoxondriya (sağlamlığından həddindən artıq narahatlıq) kimi narahatlıq pozğunluqları ilə əlaqələndirilə bilər”.
Həkim qeyd edib ki, dermatillomaniyanın simptomları dərinin dırnaqları və ya iti əşyalarla zədələnməsi kimi özünü göstərir:
“Xəstə eyni vaxtda həm cızıqlar, sıyrıqlar, qançırlar və ya xoralar kimi həm “təzə” dəri lezyonları, həm də qabıqlar, çapıqlar və dəri rənginin dəyişməsi kimi “köhnə” lezyonlarla qarşılaşa bilər. Bu lezyonlar ən çox üzdə, yuxarı və aşağı ətraflarda, arxanın yuxarı üçdə birində olur. Çox vaxt xəstələr dəri zədələrinin dermatoloji xəstəliklə əlaqəli olduğuna inandıqları üçün əvvəlcə psixiatra deyil, dermatoloqa müraciət edirlər. Lakin bu pozğunluğun əsas müalicəsi psixi sağlamlığın yaxşılaşdırılmasıdır. Əgər müalicə olunmazsa, dermatilomaniya dərinin uzun müddətli, sağalmayan zədələnməsinə, çapıqların yaranmasına, müxtəlif yoluxucu dəri xəstəliklərinin yaranmasına və insanın həyat keyfiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşməsinə səbəb ola bilər.”
“Diaqnoz vizual müayinədən və xəstənin müntəzəm stress səviyyələri, dərman istifadəsi və dəri lezyonlarının tezliyi haqqında ətraflı sorğu-sualdan sonra qoyulur. Diaqnozdan sonra dermatoloq xəstəni bir mütəxəssisə – psixiatr, psixoterapevt və ya nevroloqa göndərir”,- deyə dermatoloq deyib.
Həkim onu da qeyd edib ki, dermatillomaniya dərman vasitəsi ilə müalicə olunur: “Göstərişdən asılı olaraq xəstəyə antidepresanlar, anksiyolitiklər və ya narahatlıq əleyhinə dərmanlar təyin oluna bilər. Yaraların sağalması kimi simptomatik müalicə də təyin edilə bilər.
Dermatilomaniyanın xüsusi profilaktikası yoxdur. Bu pozğunluğun ümumi profilaktikası psixi və əhval pozğunluqlarının vaxtında aşkarlanması və müalicəsindən, iş və istirahət rejiminə riayət edilməsindən, stressin azaldılmasından, ailədə və işdə müsbət mikroiqlimin saxlanmasından ibarətdir”.
//Gülnarə Abasova, Editor.az
