Son illər ərzində qlobal səviyyədə startap investisiyalarında bəzi sektorların yüksəlişinə, bəzilərinin isə enişinə şahid oluruq. Bu dəyişimin əsas səbəblərini təhlil edərək, investisiya dünyasında baş verən bu prosesləri daha yaxşı anlamağa çalışacağıq.

Yüksələn Sektorlar:

1. Səhiyyə texnologiyaları (HealthTech): COVID-19 pandemiyası dünyadakı səhiyyə sistemlərini yenidən nəzərdən keçirmək zərurəti yaratdı. Yeni texnologiyaların tətbiqi, telemedisina, uzaq diaqnostika və dərmanların inkişafı investorlara böyük imkanlar təqdim edir. Səhiyyə xərclərinin azaldılması və daha geniş əhatəli xidmətlərlə daha çox insana çatmaq arzusu bu sahədəki investisiyaları stimullaşdırır.

2. Ətraf mühit və bərpa olunan enerji (CleanTech): İqlim dəyişikliyi və ətraf mühitin qorunması məsələləri dünyanı təcili tədbirlər görməyə məcbur edir. Bu kontekstdə bərpa olunan enerji mənbələri və ətraf mühit texnologiyaları, günəş və külək enerjisi kimi sektorlar böyük investisiya axınına məruz qalır.

3. Təhsil texnologiyaları (EdTech): Pandemiya dövründə təhsil sistemlərinin rəqəmsal formatlara keçməsi, bu sahədə investisiya templərini artırdı. Onlayn təlim platformaları, rəqəmsal dərs vəsaitləri və fərdiləşdirilmiş öyrənmə həlləri investisiya sektorunda əhəmiyyətli bir yer tutur.

4. Kriptovalyutalar və blokçeyn texnologiyaları: Blokçeyn texnologiyalarının təhlükəsizliyi və şəffaflığı, müxtəlif sektorlarda onun tətbiqini aktuallaşdırır. Xüsusən, mərkəzləşdirilməmiş maliyyə (DeFi) və NFT-lər (non-fungible tokens) kimi innovativ həllər bu sahədə cazibəni artırır.

5. Oyun və əyləncə texnologiyaları: Əyləncə və oyun sektorunda rəqəmsallaşma tempi artır. Virtual və artırılmış reallıq texnologiyalarının bu sahədə tətbiqi, investisiya axınlarını artırır. İnsanların evdən daha çox vaxt keçirməsi sektorda yeni məkanlar açır.

Enişdə olan Sektorlar:

1. Tradisional pərakəndə satış: Elektron ticarət platformalarının inkişafı ilə ənənəvi pərakəndə satış çoxları üçün cazibəsini itirməkdədir. Ənənəvi mağazalar pandemiya nəticəsində satışlarını məhdudlaşdırmaq məcburiyyətində qaldılar.

2. Neft və qaz: İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə tədbirləri və bərpa olunan enerjiyə keçidin səyləri ilə bu sahədə investisiya azalır. Neftdən daha təmiz enerji mənbələrinə keçidin əsas maliyyə dəstəyini azaldır.

3. Ənənəvi media: Rəqəmsal media və sosial media platformalarının yüksəlişi ənənəvi media kanallarına olan tələbatı azaldır. Reklam verənlər onlayn platformalara daha çox yönəlir.

4. Ənənəvi banklar: Fintechlərin saxladığı mövqe və innovasiyaları ilə ənənəvi bank sektoruna qarşı rəqabəti artırır. Rəqəmsal bankçılıq və müqaviləsiz maliyyələşdirmə həlləri ənənəvi modellərlə təzyiqlər yaradır.

5. Aviasiya: Pandemiya hava daşımaları və turizmi ciddi şəkildə təsir etdi. Ehtiyat tədbirlərinə və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı təzyiqlərə görə bu sektor investisiya cazibəsini itirməkdədir.

Səbəbləri Təsir edən Faktorlar:
- Texnoloji irəliləyişlər: Yeni texnologiyaların inkişafı sektorların yüksəlişini təmin edir.
- Pandemiya təsirləri: COVID-19 pandemiyası sektorlarda struktur dəyişikliklərinə gətirib çıxarır.
- İqlim dəyişikliyi: Ətraf mühit məsələləri bərpa olunan enerji və ətraf mühit texnologiyalarını daha populyar edir.
- İqtisadi qeyri-müəyyənlik: Qlobal iqtisadi çətinliklər investor davranışlarına təsir edir.
- Dəyişən istehlakçı davranışları: İnternet və rəqəmsal texnologiyaların inkişafı istehlakçı davranışlarını dəyişdirir.
- İstehsal zəncirinin modernləşdirilməsi: Effektivliyin artırılması və yekun invertorlar üçün gəlirliliyin təmin edilməsi önəmlidir.
- Qlobal siyasət dəyişiklikləri: Ticarət müqavilələri və nizamnamələrdəki dəyişikliklər fərqli sahələrdəki investisiyaları təsir edir.

Yuxarıda sadalanan bu 10 səbəb qloballaşma dərəcələrində fərqli olan sektorların necə inkişaf etdiyini və ya enməsini aydın şəkildə izah edir.

• Investisiya
• Covid-19
• Səhiyyə Texnologiyaları
• Startap Investisiyaları
• Yüksələn Sektorlar