"Vaşinqton, Qahirə və Doha arasında diplomatik irəliləyiş: girov razılaşması və atəşkəs gündəmdədir..."
İsraillə İran arasında 12 günlük müharibənin başa çatması Yaxın Şərqdə yeni diplomatik dinamika yaradıb.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "vesty.co" nəşri yazıb.
Nəşr yazır ki, ABŞ, Qətər və Misir uzun sürən Qəzza müharibəsinə son qoymaq və 50 israilli girovun azad olunmasını təmin etmək üçün danışıqlara yenidən təkan verib. Prezident Donald Trampın rəhbərliyi ilə ABŞ administrasiyası bu prosesi intensiv şəkildə irəli aparır.
Rubio ilk dəfə girov ailələri ilə görüşüb
ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio iyunun 27-də girovların ailə üzvləri ilə ilk dəfə görüş keçirib. O, administrasiyanın əsas məqsədinin Qəzzada qalan -sağ və ya ölü - bütün girovların geri qaytarılması olduğunu bildirib. Rubio İsrailin İran və Livandakı uğurlarına toxunaraq, "həqiqi qələbə Qəzzadakı girovların azad olunması ilə başa çatacaq" deyib. Görüşdə iştirak edən ailələr isə açıq mesajı verib: "Biz artıq kifayət qədər gözləmişik. İndi cəsarətli qərarların vaxtıdır. Hamısı eyni anda, bir müqavilə ilə geri qaytarılmalıdır".
"Bir həftəyə atəşkəs əldə edəcəyik"
Tramp isə məsələni öz üslubunda şərh edərək jurnalistlərə bildirib ki, yaxın bir həftə ərzində atəşkəs razılaşması əldə olunacaq. Onun sözlərinə görə, İsraillə HƏMAS arasında mümkün razılaşmanın əsas şərti, yəni 50 girovun geri qaytarılması artıq masadadır. Tramp deyib: "Biz bu prosesə birbaşa qarışmamışıq, amma insanlar ölür və bu bizi maraqlandırmaya bilməz".
ABŞ prezidenti əlavə edib ki, Qəzzaya humanitar yardım göndərilir və bu vəsaitin HƏMAS-ın əlinə keçməməsi üçün yeni yaradılan yardım fondu vasitəsilə vəsaitlər nəzarətli şəkildə çatdırılır. Dövlət Departamenti bu məqsədlə Qəzza Humanitar Fondu üçün 30 milyon dollar ayırıb, bu məbləğ əvvəlki 500 milyon dollar təklifindən daha az olsa da, ilk addım olaraq əhəmiyyətlidir.
"Tarixi fürsəti qaçırmaq olmaz"
Qətərin Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Məcəd əl-Ənsari bildirib ki, İsrail-İran müharibəsindən sonra yaranan bu "fürsət pəncərəsi" unikal və qısamüddətlidir. Qətər hər iki tərəflə ayrı-ayrılıqda danışıqlar aparır və ABŞ-la birlikdə tərəfləri birbaşa masa arxasına gətirməyə çalışır. Əl-Ənsari əlavə edib ki, yaxın keçmişdə İranda Fordo obyektinə edilən ABŞ zərbəsinə cavab olaraq İran tərəfindən Qətərdəki ABŞ bazasına hücum planlaşdırılsa da, Trampın zəngindən sonra bu qərardan imtina olunub: "O dedi ki, regionda sabitlik imkanı yaranıb. Əgər sülh üçün bir yol varsa, niyə onu getməyək?"
Trampın emissarı Qahirəyə gedir
Trampın xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoffun yaxın günlərdə Qahirəyə səfəri gözlənilir. Məqsəd Misir vasitəsilə tərəflər arasında razılaşmanı yekunlaşdırmaq və nəticədə iyulun ikinci həftəsində Qətərdə görüş keçirməkdir. ABŞ rəsmiləri İsrail hökumətinə qarşı təzyiqləri artıraraq, Benyamin Netanyahudan HƏMAS-la razılaşmanı qəbul etməyi tələb edir. Bununla yanaşı, İsrail HƏMAS-ın tamamilə silahsızlaşdırılmasını və onun rəhbərliyinin Qəzzadan çıxarılmasını tələb edir, HƏMAS isə bu şərti rədd edir.
Təkcə regional yox, daxili siyasi dönüş də mümkündür
Əgər bu razılaşma əldə olunarsa, bu, təkcə Yaxın Şərqdə yox, İsrailin daxili siyasətində də sarsıdıcı dəyişikliklərə yol aça bilər. Məlumatlara görə, sağçı nazirlərin istefası və erkən seçkilər belə gündəmə gələ bilər. Qəzza münaqişəsi hələ tam başa çatmayıb, lakin bu dəfə regional güclərin və ABŞ-ın təşəbbüsü ilə yaranan fürsət real nəticə doğura bilər. Trampın ritorikası və diplomatik fəallığı bu dəfə, görünür, sülhə bir addım daha yaxındır. Amma bu addımın hara aparacağı, əldə olunacaq razılaşmanın nə qədər davamlı olacağı sualı hələlik açıq qalır.
