NATO dövlət və hökumət başçılarının Haaqada keçirilən zirvə görüşündə yayımlanan deklarasiyada, üzv ölkələrin 2035-ci ilə qədər müdafiəyə ÜDM-in 5 faizini ayırmağı, bunun 3,5 faizinin isə əsas müdafiə ehtiyaclarına sərf olunmasını qəbul etdiyi bildirilib. Həmçinin növbəti il baş tutacaq 2026 NATO Zirvəsinin Türkiyədə keçiriləcəyi elan olunub.
Sherg.az xəbər verir ki, Zirvə bəyanatında, NATO-nun 5-ci maddəsinə sadiqlik vurğulanıb. Bu maddə, Avropa və ya Şimali Amerikada bir üzv ölkəyə silahlı hücum olduğu təqdirdə, bütün üzvlərə hücum edilmiş sayılacağını bildirir.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp, 5-ci maddəyə münasibətlə bağlı sualı cavablandırarkən “Bu, izahınıza bağlıdır” deyərək dəqiq mövqe bildirməkdən yayınıb, lakin müttəfiqliyə və təhlükəsizliyə sadiq olduğunu qeyd edib.
NATO Baş katibi Rutte: “Bu, müdafiədə kvant sıçrayışıdır”
NATO-nun yeni Baş katibi Mark Rutte, ABŞ-ın müdafiə xərclərinin artırılması tələbini uzun müddətdir gündəmdə saxladığını qeyd edərək, yeni razılaşmanı “kollektiv müdafiədə tarixi sıçrayış” adlandırıb. O, həmçinin ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə hücumlarının hüquqi olduğunu müdafiə edib və Trampın NATO üzvlərini sərmayə yatırmağa təşviq etdiyini bildirib.
Tramp: “İran nüvə silahı əldə edə bilməz”
Tramp, İsrail-İran atəşkəsinin “yaxşı getdiyini” söyləyib, İranın nüvə silahı əldə etməsinə imkan verilməyəcəyini bəyan edib. ABŞ-ın hücumlarının İranın nüvə proqramını on illərlə geri saldığını deyib və CNN ilə "New York Times"-ı “yalan xəbər yaymaqda” ittiham edib.
Ərdoğan NATO Zirvəsində aktiv diplomatiya apardı
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, zirvə çərçivəsində Almaniya Kansleri Friedrich Merz və Böyük Britaniya Baş naziri Keir Starmer ilə görüşlər keçirib.
Görüşlərdə Türkiyə ilə bu ölkələr arasındakı ikitərəfli münasibətlər, regional və qlobal məsələlər müzakirə olunub. Ərdoğan, Türkiyənin Ukrayna-Rusiya arasında ədalətli və qalıcı sülh üçün təşəbbüslərini davam etdirəcəyini, İsrail və İranın atəşkəsə əməl etməsinin vacibliyini, Qəzzada humanitar yardıma maneələrin aradan qaldırılmasının əsas prioritet olduğunu vurğulayıb.
Ərdoğanı bu görüşlərdə xarici işlər naziri Hakan Fidan, milli müdafiə naziri Yaşar Güler, MİT rəhbəri İbrahim Kalın və digər yüksək vəzifəli şəxslər müşayiət edib.
Nəticə
– NATO, 2035-ə qədər müdafiə xərclərini artırmaq və Rusiya ilə terror təhlükələrinə qarşı tədbirləri gücləndirmək qərarı aldı.
– 2026-cı il NATO Zirvəsi Türkiyədə keçiriləcək.
– Donald Tramp həm NATO daxilində, həm də İranla bağlı məsələlərdə əsas fiqur olaraq ön plana çıxdı.
– Ərdoğan, diplomatik platformada Qəzza, Ukrayna və Suriya məsələlərində Türkiyənin mövqeyini bir daha beynəlxalq gündəmə gətirdi.
