Qlobal neft bazarı İsrail və İranın intensiv zərbə mübadiləsinə kəskin reaksiya verib. Neftin qiyməti qalxır və hələ bəlli deyil ki, bu təşvişdir, yoxsa real təhlükə.
Hafta.az-ın Kazinform-a istinadən yazdığına görə, neft-qaz sənayesi üzrə qazax ekspert Əsgər İsmayılov deyib ki, bu, çaxnaşma və real risklərin birləşməsidir. Fars körfəzi regionunda hər hansı eskalasiya dərhal bazarlar tərəfindən tədarük üçün təhlükə kimi qəbul edilir. İsrail və İran təkcə yerli oyunçular deyil, həm də qlobal neft tədarükünün 20 faizinə qədərinin keçdiyi Hörmüz boğazına təsir edə biləcək potensial münaqişənin iştirakçılarıdır. Bu, avtomatik olaraq qiymətə “risk mükafatı” daxildir. Neft bazarı belə işləyir.
“Əgər gərginlik davam edərsə və ya güclənərsə neftin qiyməti yüksələcək. Məhdud təchizat və spekulyativ fonla neft 90 dollar səviyyələrini yaxşı sınaqdan keçirə bilər və marşrutlar bağlanarsa daha yüksəkdir. Bununla belə, çox şey OPEC+-ın ritorikasından və ABŞ-ın davranışından asılıdır. Cari fyuçerslər artıq riskə görə qiymət verib, lakin bazar hələ tam miqyaslı müharibəyə inanmır. Mən də bu fikirlə razıyam. Tammiqyaslı müharibə yalnız quru qoşunlarının istifadəsi ilə ola bilər, raketlərdən deyil. Belə olan halda İsrail ilk növbədə Səudiyyə Ərəbistanı və İraq ərazisindən hərbi texnika keçirməli olacaq ki, bu da reallıqda mümkünsüzdür” deyən İsmayılov başqa bir təhlükədən – Hörmüz boğazının mümkün bağlanmasından da söz açıb. Deyib ki, bu, bazar üçün şok ola, qısa müddətdə bir barel 120-130 dollara qalxa bilər. Ancaq başa düşməyə dəyər: bu, çox mümkün olmayan ssenaridir. Çünki bu, Hörmüz vasitəsilə neft ixrac edən İranın özünə də zərbə vuracaq və hansı ki, Tehranın Çinin qarşısında öhdəlikləri var. Belə bir addım iqtisadi intihara bənzəyir.
Ekspert qeyd edib ki, əslində Hörmüz boğazından daha çox asılı olanlar ABŞ, Avropa və ya İsrail yox, Asiya idxalatçıları Çin, Yaponiya, Cənubi Koreya, Hindistandır. İqtisadçı əlavə edib ki, Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ-nin qismən dolama boru kəmərləri var, lakin onlar bütün həcmi əhatə etmir. Əksər satıcı və alıcı ölkələr üçün Hörmüz kritik bir yoldur.
