İyunun əvvəlində NEV avtomobilləri, yaxtalar və elektromexaniki avadanlıq kimi “Made in China” məhsulları ilə yüklənmiş yük maşınları Çin-Qırğızıstan sərhədindəki İrkeştam limanından keçib, Qırğızıstandan gələn yük maşınları da Çinə daxil olmaq üçün növbəyə düzülüb. Çinin ən qərbində yerləşən quru limanı olan İrkeştamda Çin və Mərkəzi Asiya arasında ticarətin inkişafı müşahidə olunur.
Hafta.az-ın yazdığına görə, İrkeştam sərhəd keçid məntəqəsi Qırğızıstanın Oş vilayətindən təxminən 200 km aralıda, Sincan-Uyğur Muxtar Bölgəsində Uça rayonunda yerləşir. 2025-ci ilin əvvəlindən etibarən İrkeştam buraxılış məntəqəsi ilə ümumi sərnişin axını və bu sərhəd-keçid məntəqəsində hər iki istiqamətdə gömrük və sərhəd yoxlamalarından keçən avtonəqliyyat vasitələrinin sayı müvafiq olaraq 109 min nəfərdən çox və 102 min ədəd təşkil edib ki, bu da hər iki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 80 faizə yaxın çoxdur.
“Hazırda gömrük rəsmiləşdirilməsinin effektivliyi xeyli yaxşılaşıb, sərnişin sayı və yükdaşımaların həcmi də artıb”, - 13 ildir İrkeştam keçid məntəqəsində çalışan gömrük brokeri Vokibek Aşimu bildirib.
İyunun 1-dən İrkeştam keçid məntəqəsi rəsmən 24/7 sınaq rejimində (həftənin 7 günü, sutkanın 24 saatı) gömrük rəsmiləşdirilməsinə başlayıb. Beləliklə, İrkeştam Sincanda Xorqos keçid məntəqəsindən sonra malların gömrük rəsmiləşdirilməsi sahəsində fasiləsiz iş rejimini təmin etmək mümkün olan ikinci sərhəd keçid məntəqəsinə çevrilib. Bu rejim gömrük rəsmiləşdirilməsinin effektivliyini artırıb və yerli gəmiçilik şirkətləri üçün xərcləri azaldıb.
Fasiləsiz iş rejiminin tətbiqindən sonra Qırğızıstandan idxal olunan kömürün həcmi “gündə bir partiyadan” “iki gündə üç partiyaya” qədər artıb”, - yerli kömür daşıma şirkətinin əməkdaşı Çen Tao bildirib. “Effektivlik artıb və idxalın dəyəri həqiqətən də azalıb”, - o əlavə edib.
Nəzarət-keçid məntəqəsinin səmərəli fəaliyyəti həm Mərkəzi Asiyalılara, həm də Çindəkilərə nəzərəçarpacaq faydalar gətirib.
İllərdir Çinlə Özbəkistan arasında NEV yük maşınlarını idarə edən Qao Penqşan, "Sərhədlərarası nəqliyyat həyatımı daha da yaxşılaşdırır" deyib. Özbək sürücü Sərdorbek Həmidovun aylıq gəliri isə 3 min yuandan 10 min yuana yüksəlib.
“Davamlı gömrük rəsmiləşdirilməsi rejimi Özbəkistanla Çin arasında transsərhəd daşımalarda mənə inam verir”, - deyən Sərdorbek Həmidov əlavə edib ki, bu, Özbəkistandan yüksək keyfiyyətli kənd təsərrüfatı məhsullarının daha geniş çeşiddə Çin bazarına daxil olmasına imkan verəcək.
Liman ərazisində, dəniz səviyyəsindən 2800 metrdən çox hündürlükdə sərhəd-gömrük kompleksinin yeni binasında intensiv tikinti işləri aparılır. 2026-cı ildə açılması gözlənilən bu müasir obyekt Çinlə Mərkəzi Asiya ölkələri arasında gömrük rəsmiləşdirilməsi potensialını yeni zirvələrə qaldıracaq.
