İsrailin İranın neft və qaz obyektlərinə hücumları Yaxın Şərqin neft tədarükü üçün riskləri artırdığına görə, neft bazarları qiymət artımına hazırlaşır.
Marja.az xəbər verir ki, İsrail şənbə günü İranın ən böyük neft yatağı olan nəhəng Cənubi Pars yatağı ilə əlaqəli təbii qaz emalı müəssisəsini və yanacaq saxlama çənlərini hədəfə alan hücum həyata keçirib.
Hücum İranın beynəlxalq bazarlara ixracından çox daxili enerji sisteminə yönəlsə də, neft investorları və analitiklər cümə günü son üç ilin ən yüksək səviyyəsinə çatan qiymətlərin daha da yüksələcəyini gözləyirlər. ABŞ-ın sanksiyalarına baxmayaraq, İran Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatında (OPEC) üçüncü ən böyük istehsalçı olaraq qalır. İranın Yəməndəki müttəfiqləri husilər keçmişdə dəfələrlə bölgədəki gəmiçiliyi sıxışdırıblar. Tehran bundan əvvəl Fars körfəzinin mühüm ərazisi olan Hörmüz boğazını bağlamaqla hədələyib.
Ancaq bu önəmli dəniz yolu heç vaxt bağlanmayıb. "Rapidan Energy Advisers"in prezidenti və Ağ Evin keçmiş enerji məmuru Bob McNally, "Güclənən və potensial olaraq uzanan münaqişənin iqtisadi obyektlərə sıçrayışı bu həftənin əvvəlində xam neft qiymətlərinə bir az artım əlavə edəcək" deyib.
"JPMorgan Chase & Co." proqnozlaşdırır ki, Hörmüz boğazının bağlanması neftin beynəlxalq qiymətlərinin bir barel üçün 130 dollara qədər yüksəlməsinə səbəb ola bilər.
"Bloomberg Intelligence" ABŞ xam neftinin bir barelinin 125 dollara qədər bahalaşa biləcəyini proqnozlaşdırır. Neftin qiymətinin qalxması bütün dünyada inflyasiya təzyiqlərini daha da gücləndirmək riski daşıyır.
Neft qiymətləri ötən cümə günü 7% artdıqdan sonra, bazar ertəsi müharibənin regionda genişlənəcəyi və Yaxın Şərqdən neft ixracını əhəmiyyətli dərəcədə poza biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar ilə bir qədər də yüksəlib.
Bakı vaxtı ilə saat 10:00-a olan məlumata görə, Brent markalı neftin fyuçersləri 0,86% artaraq barreli 74,87 dollara, ABŞ-ın Qərbi Texas neftinin fyuçersləri isə 76 sent və ya 1,04% artaraq 73,74 dollara çatıb.
İran raketləri bazar ertəsi İsrailin Təl-Əviv və liman şəhəri Hayfanı vuraraq evləri dağıdıb və bu, həftə keçirilən G7 toplantısında dünya liderləri arasında iki köhnə düşmən arasında döyüşün daha geniş regional münaqişəyə səbəb ola biləcəyi ilə bağlı narahatlıqları artırıb.
Bazar günü İsrail və İran arasında zərbələr mülki əhalinin itkisi ilə nəticələnib.
Son hadisələr mühüm gəmi keçidi olan Hörmüz boğazında fasilələrlə bağlı narahatlıqları artırıb. Dünyanın ümumi neft istehlakının təxminən beşdə biri və ya gündə təxminən 18-19 milyon barel neft, kondensat və yanacağın boğazdan keçir.
Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatının (OPEC) üzvü olan İran hazırda gündəlik 3,3 milyon barel hasil edir və 2 milyon bareldən çox neft və yanacaq ixrac edir.
Analitiklərin və OPEC müşahidəçilərinin fikrincə, OPEC və onun müttəfiqlərinin, o cümlədən Rusiyanın hər hansı pozulmaların qarşısını almaq üçün daha çox neft hasilat etmək imkanları təxminən İranın hasilatına bərabərdir.
"S&P Global Commodity Insights"ın neft bazarının təhlili şöbəsinin rəhbəri Riçard Cosvik qeyd edib ki, "İranın xam neft ixracı pozularsa, İran barelinin yeganə alıcısı olan Çin neftayırma şirkətləri digər Yaxın Şərq ölkələrindən və Rusiyadan xam neft almalı olacaqlar".
ABŞ prezidenti Donald Tramp bazar günü İsrail və İranın atəşkəsə vasitəçilik edə biləcəyinə ümid etdiyini deyib.
