Paleontoloqlar nəhəng tironozavrun ən yaxın məlum əcdadını müəyyən ediblər. O, Monqolustanda 1970-ci illərdə aşkarlanmış qazıntılar arasında gizlənib.
HİT.az xəbər veirr ki, bu barədə "Interesting Engineering" yazır.
Kalqari Universitetindən Cared Voris və Dr. Darla Zelenitskanın rəhbərliyi altında olan alimlər erkən tironozavr növünü müəyyənləşdiriblər. Öyrənmələrində bu növə Monqol dilindən tərcümədə "Əjdaha şahzadəsi" mənasını verən Xanxulu monqolensis (Khankhuuluu mongoliensis) adı verildiyini bildiriblər.
Qeyd edilir ki, bu dinozavr təxminən 86 milyon il əvvəl Yer üzündə gəzən orta ölçülü, sürətli bir yırtıcı olub. Alimlərin sözlərinə görə, onların kəşfi planetimizdə yaşamış ən dəhşətli yırtıcıların təkamülünə yeni işıq salır.
"Bu yeni növ bizə tironozavrların kiçik yırtıcılardan son formasına keçid etdiyi təkamülün yüksəliş mərhələsi haqqında anlayış verir" deyə Voris bildirib.
Tədqiqatçılar Xanxulu monqolensisin hekayəsinin Monqolustanın cənub-şərqindəki Bayanşirə formasiyasında tapılmış qismən qazıntılarla başladığını bölüşüblər. Əvvəlcə paleontoloqlar qalıqları başqa bir orta ölçülü tironozavr olan alektozavrla (Alectrosaurus) əlaqələndiriblər.
2023-cü ildə Voris Xanxulu monqolensisin qalıqlarını ətraflı şəkildə tədqiq edib. O, tironozavrın erkən əcdadını göstərən üz sümüyündəki boşluğa diqqət çəkib.
Alimlərin sözlərinə görə, Xanxulu monqolensis təxminən 750 kiloqram və at ölçüsündə olub. Bu növ daha sonrakı nəsil tironozavrlardakı iri buynuzların öncülü olan kiçik, ibtidai buynuzlara malik olub.
Alimlər vurğulayıblar ki, Xanxulu monqolensis daha iri nəsillərdən fərqli olaraq, sümükləri qıra bilməyib. Bu növün nümayəndələri ildırım sürətinə və çevikliyinə güvənən orta ölçülü yırtıcılar (mexoyırtıcılar) olublar.
Kəşf göstərir ki, Xanxulu monqolensis Asiya qazıntıları arasında tapılmış iri tironozavrların son ortaq əcdadıdır. Çox güman ki, bu növ təxminən 85 milyon il əvvəl quru körpüsü vasitəsilə Asiyadan Şimali Amerikaya miqrasiya edib.
Samir
