AZ

İsrail və İran: Texnologiyanın nağıldan fərqləri

İsrailin İrana qarşı həyata keçirdiyi əməliyyat qabaqcıl texnologiyalar və strateji planlama ilə dəstəklənən çoxşaxəli bir hücumdur. Əməliyyat çərçivəsində kəşfiyyat orqanları İranın əsas hərbi və nüvə obyektlərini müəyyən edib, pilotsuz uçuş aparatları (PUA) və uzaq məsafəli raketlər vasitəsilə dəqiq zərbələr endirilib.

Bununla yanaşı, İsrail kiber hücumlar həyata keçirərək İranın müdafiə sistemlərini sıradan çıxarıb, Stuxnet tipli zərərli proqramlar vasitəsilə strateji obyektlərdə fəaliyyətin dayandırılmasına nail olub. Hava hücumundan müdafiə sistemləri və PUA-larla koordinasiya olunan bu hücumlar, İranın müdafiə potensialını zəiflətdi və onun hərbi strategiyalarında ciddi boşluqlar yaratdı.

İran və İsrail arasındakı münaqişə yalnız regional siyasi maraqlarla deyil, həm də hərbi və texnoloji üstünlüklə müəyyən edilir. İranın böyük ərazisi, geniş əhali bazası və çoxsaylı hərbi resursları olsa da, İsrailin texnoloji, strateji və innovativ üstünlüyü bu kəmiyyət üstünlüyünü təsirsiz edir. İsrailin müasir texnologiyalara əsaslanan hərbi yanaşması, kəşfiyyat gücü və operativ strateji planlaması İranı çətin vəziyyətə salır.

İlk növbədə, İsrailin kəşfiyyat qabiliyyəti onun hərbi üstünlüyünün mərkəzində dayanır. Süni intellekt, peyklər və digər qabaqcıl texnologiyalardan istifadə edərək, İsrail İranın müdafiə sistemlərinin və strateji obyektlərinin zəif nöqtələrini müəyyən edir. Mossad kimi kəşfiyyat qurumları yalnız məlumat toplamaqla məhdudlaşmır, həm də gizli əməliyyatlarla İranın daxili təhlükəsizliyini zədələyir. Bu cür dəqiqlik İsrailə minimal resursla maksimal zərbə vurmaq imkanı yaradır.

İsrailin pilotsuz uçuş aparatları (PUA) bu üstünlüyü tamamlayır. Bu cihazlar yalnız yüksək dəqiqliklə hücumlar həyata keçirmir, həm də real vaxtda məlumat toplayır və hədəflərin koordinatlarını dəqiqliklə müəyyən edir. Müasir PUA-lar sürətli manevr qabiliyyətinə malikdir və müdafiə sistemlərindən yayınaraq, strateji obyektlərə birbaşa zərbələr endirir. İranın geniş miqyaslı, lakin nisbətən köhnə texnologiyaya əsaslanan müdafiə sistemləri bu müasir hücum vasitələrinə qarşı müdafiəsiz qalır.

Kiber müharibə İsrailin üstünlüklərini daha da gücləndirir. İranın nüvə proqramına qarşı həyata keçirilən Stuxnet hücumu tarixdə kiber hücumların effektivliyinin ən açıq nümunələrindən biridir. İsrail kiber hücum vasitəsilə İranın strateji infrastrukturunu iflic edir, müdafiə sistemlərini deaktiv edir və hücumlar üçün uyğun şərait yaradır. Bu yanaşma yalnız fiziki obyektlərə deyil, həm də İranın psixoloji durumuna təsir göstərir, rejimin daxili güvənliyini sarsıdır.

Hava hücumundan müdafiə sistemləri sahəsində İsrailin inkişafı xüsusi qeyd olunmalıdır. "Iron Dome" və "David’s Sling" kimi sistemlər yalnız müdafiə məqsədli deyil, həm də hücum zamanı üstünlük təmin edən texnologiyalardır. İranın raket hücumlarına qarşı bu sistemlər yüksək effektivlik nümayiş etdirir və İsrailin təhlükəsizlik mühitini gücləndirir.

İsrail ordusunun təşkilatlanması və hərbi təlimi onun müharibə qabiliyyətini artırır. İsrailin hərbi qüvvələri ixtisaslaşmış və müasir texnologiyalarla təchiz olunmuşdur. Müasir avadanlıq və effektiv təlim sistemi İsrailin ordusunu çevik və güclü edir. Bu, İsrailin daha az insan qüvvəsi ilə daha çox nəticə əldə etməsinə şərait yaradır.

Seçilən
39
aznews.az

1Mənbələr