Xarici ölkələrdə lisey və gimnaziyalara qəbul prosesi ölkədən-ölkəyə fərqlənsə də bəzi ortaq mərhələləri mövcuddur.
AzEdu.az-ın əldə etdiyi məlumata görə, son illər ərzində Azərbaycanlı şagirdlərin xarici ölkələrdə orta təhsil almağa marağı artmaqdadır.
Xüsusilə lisey və gimnaziya səviyyəsində beynəlxalq proqramlara qatılmaq istəyən gənclər üçün qəbul prosesi bir neçə mərhələdən ibarət olur. Bu mərhələlər ölkədən-ölkəyə fərqlənsə də, ümumi prinsiplər eynidir.
Əvvəlcə şagirdlər müvafiq məktəbə müraciət forması ilə ərizə göndərirlər. Bu ərizəyə şəxsi məlumatlarla yanaşı, əvvəlki illərə aid qiymət cədvəlləri (transkript), məktəb tərəfindən verilmiş tövsiyə məktubları və motivasiya məktubu da əlavə olunur. Əgər təhsil dili ingiliscədirsə, tələbələr TOEFL, IELTS və ya məktəbin təşkil etdiyi dil biliyi testindən keçməlidirlər. Fransız, alman və digər dillərdə təhsil verən məktəblərdə isə həmin dillərdə bilik sübutu tələb olunur.
Bəzi ölkələrdə və məktəblərdə şagirdlər qəbul imtahanlarına da cəlb olunur. Bu imtahanlar adətən riyaziyyat, məntiq və dil bacarıqlarını yoxlayır. Xüsusilə ABŞ, Böyük Britaniya və Almaniya kimi ölkələrdə şagirdlərlə əlavə olaraq müsahibə də keçirilir. Bu mərhələdə şagirdin təhsilə motivasiyası, şəxsiyyət xüsusiyyətləri və gələcək planları qiymətləndirilir.
Maliyyə məsələləri də qəbul prosesinin mühüm hissəsini təşkil edir. Bir çox özəl və beynəlxalq məktəblər təhsil haqqı tələb etsə də, şagirdlər üçün müxtəlif təqaüd proqramları mövcuddur. Ailə gəliri, akademik nailiyyətlər və sosial fəaliyyətlər bu təqaüdlərin verilməsində əsas meyar kimi çıxış edir.
Almaniyada gimnaziyalara qəbul üçün yerli şagirdlər 4-cü sinifdən sonra yönləndirilsələr də, əcnəbi şagirdlər üçün əlavə dil tələbləri və hazırlıq proqramları nəzərdə tutulur. Fransa liseylərində isə, beynəlxalq bölmələrdə təhsil almaq istəyən şagirdlərdən həm akademik, həm də dil səviyyəsi baxımından yüksək göstəricilər tələb olunur.
Birləşmiş Krallıqda “Sixth Form College” və “Grammar School”lara qəbul zamanı isə, GCSE nəticələri və ya onların ekvivalentləri əsas götürülür. ABŞ-da isə liseylərə qəbul prosesində TOEFL və ya Duolingo English Test nəticələri, eləcə də SSAT və ISEE kimi testlərdən istifadə olunur.
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, beynəlxalq təhsil sistemi təkcə akademik biliklər deyil, həm də sosial bacarıqlar, liderlik və dil qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək baxımından mühüm imkanlar yaradır.
Xarici ölkələrdə lisey və gimnaziyalara qəbul prosesi bir çox mərhələləri əhatə edir və hər bir ölkənin təhsil sistemi özünəməxsus tələblərlə çıxış edir. Bu prosesdə akademik göstəricilər, dil biliyi, motivasiya və şəxsi bacarıqlar əsas meyar kimi qiymətləndirilir. Həmçinin, maddi imkanların nəzərə alınması və təqaüd proqramlarının mövcudluğu, beynəlxalq təhsilə çıxışı daha da əlçatan edir.
