Bu gün Azərbaycanda hər kəs Qarabağdan danışır, əzəli torpaqlarımızın düşmən işğalından azad edilməsindən, dövlətimiz tərəfindən aparılan möhtəşəm quruculuq işlərindən, meqa layihələrdən və uzun illərin ayrılığından sonra keçmiş məcburi köçkünlərimizin öz evinə, yurduna-yuvasına dönüşündən,orada yenidən məskunlaşmağından, bu yerlərdə həyatın yenidən canlanmasından. Bütün bunlar müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin sərkərdəliyi, xalq-ordu birliyinin yaratdığı güc sayəsində baş verdi. 44 günlük müharibədən sonra ermənilər tərəfindən dağıdılan, viran qoyulan evinin yerində alaçıq qurub yaşamaq istəyində olan vətəndaşlara bu gün dövlətimiz tərəfindən bütün imkanların yaradıldığı evlər inşa edilir. Ötən 4 il yarım ərzində neçə-neçə rayon mərkəzi, qəsəbələr, kəndlər xarabalıqdan abad yaşayış yerlərinə çevrilib. Bu gün Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda 40 mindən artıq Azərbaycan vətəndaşı yaşayır, həyatını qurur.
… Cəbrayılın Cocuq Mərcanlı kəndi Qarabağa qayıdışın ilk qaranquşu olmuşdu. Ümidimiz çox idi, inanırdıq ki, Müzəffər Ordumuzun və Ali Baş Komandanımızın məharəti, uzaqgörənliyi sayəsində işğal altındakı torpaqlarımız azad ediləcək. Cocuq Mərcanlı erməni postları ilə üzbəüz idi, amma Vətən eşqi insanlarımızın içindən bütün qorxuları uzaqlaşdırmışdı. 4 günlük Aprel döyüşlərindən sonra əldə edilmiş Lələtəpə zəfəri bütün Azərbaycanı ümidləndirdi, Şuşaya və daha sonra Xocalı, Ağdərə, Əsgəran, Xocavənd və nəhayət Xankəndiyə qədər gedəcək qələbələrə ruhlandırdı. Tovuz döyüşləri bizi bir millət olaraq sınağa çəkdi, on minlərlə gənci ayağa qaldırdı, işğl altındakı Vətən torpaqlarının azad edilməsinin vaxtının çatdığını bəyan etdi.
44 günlük müharibənin, Vətənin azadlığı uğrunda savaşın bir özəlliyi də bu idi ki, gənclərimiz tarixdə misli-bərabəri olmayan bir vətənpərvərlik nümayiş etdirdilər, bir nəfər də olsun fərarilik etmədi, əksinə səfərbərlik idarələrində müraciət edənlərin sayının çoxluğundan şikayət etdilər. Bu, biz idik – Azərbaycan vətəndaşları, Azərbaycan gənci. Buna Vətəni sevmək deyirlər. Bu sevgi 30 il idi ki, ürəklərdə idi və nəhayət həyata keçdi. Bu gün Vətənimiz Azərbaycanın hər yerində suverenliyimiz tam olaraq bərpa edilib. Azərbaycan qalib xalq olaraq adını dünya tarixinə qızıl hərflərlə yazdırıb. Bu gün Qarabağda, Şərqi Zəngəzurda həyat qaynayır, yeni yollar çəkilir, infrastruktur - məktəblər, xəstəxanalar, istirahət məkanları, insanlarımızın daha rahat yaşamaları üçün bütün imkanlar yaradılır.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun yenidən qurulmasında təkcə Azərvbaycan və ölkəmizdə fəaliyyət göstərən şirkətlər iştirak etmir, dost və qardaş ölkələrin biznes strukturları da bura investisiya yatırmaqda maraqlı olduqlarını əməlləri ilə sübut edirlər. Türkiyə, Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan və digər Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv ölkələr Azərbaycanla çiyin-çiyinə quruculuq işlərində iştirak edirlər. Qazaxıstanın Azərbaycana hədiyyəsi – işğaldan azad edilmiş ərazilərdə tikilən Uşaqların Yaradıcılığının İnkişafı Mərkəzini xalqımıza qardaşcasına münasibətin daha bir təzahürü, hazırda bizim hamımızın məşğul olduğumuz Qarabağın bərpası işinə töhfəsidir.
Bu gün Xankəndi şəhərində keçirilən İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü çərçivəsində Ağdamda Qırğız Respublikasının inşa etdiyi “Aykol Manas” məktəbinin açılışında bu ölkənin lideri Sadır Japarov daiştirak edəcək. Məktəb Ağdamın Xıdırlı kəndində inşa edilib. Ötən il aprelin 24-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Qırğız Respublikasının Prezidenti Sadır Japarovun iştirakı ilə məktəbin təməlqoyma mərasimi keçirilib.
Özbəkistan Respublikası tərəfindən Füzuli şəhərində inşa edilən 960 şagird-yerlik məktəb də Azərbaycana qardaş ölkə tərəfindən göstərilən diqqət və ölkəmizin regional siyasətinə dəstək kimi qəbul edilməlidir. Üç hektar ərazidə inşa edilən məktəb binası iki mərtəbə və zirzəmidən ibarətdir. Məktəbdə 40 sinif otağı, 6 laboratoriya, 2 informatika otağı, 5 funksional tədris otağı, akt zalı, idman zalı, yeməkxana, kitabxana yaradılıb. Məktəbin ərazisində futbol meydançası, istirahət və keçiriləcək tədbirlər üçün yerlər, qaçış zolaqları, nəzarət buraxılış məntəqəsi, qazanxana, su çənləri, transformator yarımstansiyası inşa edilibdib.
…2025-ci il, iyulun 3-də Özbəkistan prezidentləri Şavkat Mirziyoyev və Azərbaycan İlham Əliyev Qarabağ bölgəsinə gəliblər. Qeyd edək ki, Qarabağın bərpasında Azərbaycanın müttəfiqi Özbəkistan da yaxından iştirak edir. Bir gün əvvəl Mirziyoyev və Əliyev Bakıda iki ölkənin Ali Dövlətlərarası Şurasının ikinci iclasını keçiriblər, ondan sonra Qarabağın inzibati mərkəzində sənaye, infrastruktur, kənd təsərrüfatı, səhiyyə, turizm, bank işi və s. sahələrdə əməkdaşlığın genişləndirilməsinə yönəlmiş sənədlər paketi imzalanıb.
Ötən il Daşkənddə imzalanmış müttəfiqlik münasibətləri haqqında müqavilə Azərbaycan ilə Özbəkistan arasında sürətli yaxınlaşmanın əsasını qoyub. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, bu yaxınlaşma beynəlxalq aləmdə fəal qarşılıqlı fəaliyyətdə, qarşılıqlı dəstəkdə və müxtəlif sahələrdə birgə layihələrin uğurla həyata keçirilməsində özünü göstərir. O cümlədən, 2025-ci ilin birinci yarısında ticarət dövriyyəsi 40% artaraq 200 milyon dollardan çox olub. Ölkələr 2030-cu ilə qədər bu rəqəmi 1 milyard dollara çatdırmağı planlaşdırır. Artıq 360 milyon dollardan artıq layihələri maliyyələşdirən Özbəkistan-Azərbaycan İnvestisiya Fondu ikitərəfli münasibətlərin inkişafına fəal kömək edir. Tamamlanmış layihələrə Daşkənddə yaşayış komplekslərinin, turizm obyektlərinin, logistik mərkəzlərin, Kaşkadəryada istehsalat müəssisələrinin tikintisi daxildir. Bakı Özbəkistana investisiyaları prioritet hesab edir. "Bizim planlarımız fondun ilkin kapitalından (500 milyon dollar) bir neçə dəfə çoxdur, çünki Özbəkistan dost, qardaş ölkədir", - İlham Əliyev deyib: "Niyə? Çünki Özbəkistan Prezidentinin düşünülmüş islahatları nəticəsində ölkədə çox gözəl investisiya mühiti yaradılıb ki, bunu təkcə bizim deyil, aparıcı beynəlxalq maliyyə institutları və bir çox dövlətlər qeyd edir. Təsadüfi deyil ki, bu gün Özbəkistan investisiyalar üçün çox cəlbedici ölkədir".
Tərəflər nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafına xüsusi diqqət yetirirlər. Özbəkistan Bakının infrastrukturundan istifadə edərək öz marşrutlarını Transxəzər istiqamətinə fəal şəkildə inteqrasiya edir. 2022-ci ildə Azərbaycan ərazisindən yükdaşımaların həcmi 2 dəfə artıb. Hazırda birgə logistika şirkətlərinin, anbar qovşaqlarının yaradılması və dəmir yolu marşrutlarının inteqrasiyası müzakirə olunur. Bütün bu təşəbbüslər logistika sektorunda qlobal qeyri-sabitlik şəraitində dəniz yollarına çıxışı təmin etmək və ixrac marşrutlarını şaxələndirmək üçün Özbəkistanın daha geniş strategiyasına uyğundur.
İlham Əliyev Qarabağın dirçəlməsində göstərdiyi köməyə görə Şavkat Mirziyoyevə də minnətdarlığını bildirib və xüsusilə qeyd edib: "Özbəkistan regionun bərpasına dəstək verən ilk ölkə olub. Özbəkistanın köməyi ilə tikilən və Mirzə Uluqbekin adını daşıyan ilk məktəb isə artıq tarixi vətənlərinə qayıdan tələbələri qəbul edir".
Prezident Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana dövlət səfərinin əsas hadisələrindən biri Bakıda Özbəkistan səfirliyinin yeni binasının təntənəli açılışı olub. “Tarixdə heç vaxt əlaqələrimiz indiki kimi yüksək səviyyədə olmayıb”, - Özbəkistan lideri qeyd edib. Ekspertlər hesab edirlər ki, yeni səfirlik binasının açılışı ümumi tarixi və mədəni köklərə əsaslanan Özbəkistan-Azərbaycan qardaşlığının və dostluğunun inkişafında növbəti addım olub.
İyulun 3-də Əliyevlə Mirziyoyev arasında rabitə Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində davam edib. Hər iki prezident ötən il videobağlantı vasitəsilə açılışında iştirak etdikləri Xankəndidəki tikiş fabrikinə, eləcə də Ağdam şəhərindəki “İmarət” tarixi-memarlıq kompleksinə baş çəkiblər.
Eyni zamanda Türkiyədə “Anadolu-2025” beynəlxalq xüsusi təyinatlıların irimiqyaslı təlimləri başlayıb. Onlarda 19 ölkənin hərbçiləri iştirak edir. Türk Dövlətləri Təşkilatına (OTG) dörd iştirakçı ölkə - Azərbaycan, Özbəkistan, Macarıstan və Qazaxıstan daxildir. Təlim iştirakçılarına ABŞ və Pakistan kimi tərəfdaşlar da qoşulub. Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyindən verilən məlumata görə, ölkələr arasında qarşılıqlı fəaliyyətin gücləndirilməsi, taktiki təcrübə mübadiləsi və hərbi əməkdaşlığın inkişafına xüsusi diqqət yetirilir. Manevrlər Türkiyənin hər yerində müxtəlif poliqon və bazalarda keçirilir və iyulun sonuna qədər davam edəcək.
İyulun 4-də İlham Əliyev və Şavkat Mirziyoyev bir gün əvvəl başlayan İƏT sammitinə qatılacaqlar. Burada Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da daxil olmaqla, İƏT-ə üzv 13 ölkənin liderləri ticarət-iqtisadi əlaqələrin inkişaf etdirilməsi, nəqliyyat və enerji əlaqələrinin gücləndirilməsindən tutmuş dayanıqlı inkişafa və regional və qlobal çağırışlara birgə reaksiyaya qədər əsas məsələləri müzakirə edəcəklər.
Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin pisləşməsi fonunda belə əlamətdar tədbirlərin keçirilməsi Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə mövqeyinin möhkəmlənməsini və Prezident Əliyevin həm Cənubi Qafqazda, həm də Mərkəzi Asiyada nüfuzunu vurğulayır. Regionda əməkdaşlığa təkan verən Azərbaycanın İƏT-dəki rolu xüsusi diqqətə layiqdir. Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya xalqları arasında əlaqələr və əməkdaşlıq gücləndirilərkən, müsbət potensialın nəzərə alınması mühüm əhəmiyyət kəsb edir, qeyri-regional təşkilatların artan təsiri ilə bağlı risklər, buna görə də türk dünyası daxilində dostluq və əməkdaşlığı alqışlamaqla yanaşı, İƏT-in inkişafını yaxından izləmək və onun bütün iştirakçılarının milli suverenliyinin qorunmasını təmin etmək lazımdır.
V.VƏLİYEV
İstiqamət: 6.3.7. işğaldan azad olunmuş ərazilərə “Böyük Qayıdış”
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin dəstəyi ilə hazırlanmışdır.
